Beschikbaarheid mineralen bij rundvee
Melkkoeien krijgen lang niet altijd de optimale hoeveelheden mineralen en sporenelementen. Een gebrek of overmaat werkt negatief op de prestaties van koeien. Er is meer controle op de samenstelling van mineralenmengsels nodig.
Veehouders zouden hun kuilen kunnen analyseren op mineralen en sporenelementen. Uw Nutriprof leverancier kan u hierbij helpen.
Wat is de mineralen behoefte bij rundvee?
Mineralen en spoorelementen zijn essentiële elementen in de (melk)veevoeding. Het zijn stoffen die in het dierlijk lichaam noodzakelijk zijn voor allerlei levensprocessen en de opbouw van de lichaamsweefsels zelf. De mineralen worden ingedeeld in twee groepen, naargelang de hoeveelheid waarin ze noodzakelijk zijn. Zo spreekt men van macro-elementen en micro-elementen of sporenelementen. De macro-elementen zijn in grote hoeveelheden noodzakelijk, hun behoefte wordt uitgedrukt in gram. Hiertoe behoren de elementen Calcium (Ca), Fosfor (P), Magnesium (Mg), Natrium (Na), Kalium (K), Chloor (Cl), Zwavel (S) en eventueel Stikstof (N). De sporenelementen zijn slechts noodzakelijk in enkele milligrammen tot microgrammen. Tot de sporenelementen behoren IJzer (Fe), Koper (Cu), Kobalt (Co), Mangaan (Mn), Zink (Zn), Jodium (I), Selenium (Se).
Antagonisme versus samenwerking tussen mineralen
De juiste dosering van de diverse elementen is heel belangrijk en vraagt wat kennis. Inzicht in de mineralen- en vitaminevoorziening bij melkvee begint bij een goede rantsoenberekening waarbij mineralen en vitaminen meegenomen worden. De bandbreedtes tussen een tekort en een overmaat van spoorelementen zijn vaak smal, wat betekent dat een overschot al snel een ballast is voor het dier.
Antagonisme tussen diverse elementen betekent dat een overmaat de opname van een ander element zal belemmeren. Zo weten we een kopertekort kan ontstaan door een overmaat van de spoorelementen molybdeen, ijzer, zwavel en/of zink in het rantsoen. Een overmaat van het spoorelement zink in het rantsoen kan de opname van andere spoorelementen uit het rantsoen, vooral koper, verdringen.
Sommige elementen versterken dan weer andere elementen. Het spoorelement selenium is nodig om jodium te activeren in de schildklier; onmisbaar voor groei en melkproductie bij rundvee. Ook is gekend dat vitamine E en selenium in tal van processen elkaar versterken.
Hoe de beschikbaarheid van spoorelementen optimaliseren?
Originele aanbevelingen van sporenelementen zijn gebaseerd op de verstrekking in de anorganische vorm. Daarnaast bevatten ze veelal veiligheidsmarges, soms tot 50% (CVB 2005, verschil mangaan dierbehoefte en adviesnormering). De vraag is of deze veiligheid wel het gewenste effect heeft. Bij geen of beperkt antagonisme wordt namelijk een extra belasting voor de koe gecreëerd.
Daarom wordt vaak een gedeelte van de anorganische spoorelementen vervangen door een beter beschikbare bron van spoorelementen. Organisch gebonden sporenelementen hebben een hogere biologische beschikbaarheid van de mineralen. Ze worden dus beter in het bloed van het dier opgenomen.
Een derde bron zijn de Hydroxy Spoorelementen. Ze hebben een sterke binding, waardoor de kans op antagonisme in de pens wordt verlaagd en ze een bescherming bieden tegen ongewenste interactie met pensmicroben.
Is bloedanalyse bij rundvee nuttig?
Meten is weten! Het bloed is de spiegel van onze koe!
Een bloedanalyse kan bij problemen heel dankbaar zijn om te controleren of we geen tekorten of overmaat hebben. Ook al is de rantsoenberekening heel correct uitgevoerd, soms zien we afwijkingen in gehaltes in het bloed doordat de opneembaarheid van sommige elementen afwijkt t.o.v. het ‘berekende’.
Customix of mineralenmengsel op maat?
Het op maat voederen op de behoefte van de koeien is heel belangrijk. Ook worden de bedrijven en de veestapels steeds groter en dus wordt de efficiëntie in arbeid belangrijker. Vaak wordt er met extern personeel gewerkt. In de Customix wordt alles in één mengsel gemengd, ook de pensbuffers, op maat van het bedrijf.
Sommige veehouders houden eraan om via specifieke aandachtspunten (vruchtbaarheid, hoefproblemen, uierproblemen,...) en/of een jaarlijkse bloedanalyse de Customix voor hun bedrijf te optimaliseren. Voor de bloedanalyse wordt een ‘pool’ (=mengmonster) gemaakt van 5 à 10 % van de koeien (vaak tussen 6 en 10 weken afgekalfd). Dit geeft een heel mooi beeld van de mineralenstatus van de veestapel.